Foto: Delen van een zuil, gevonden werden in de gracht van kasteeltje Nederhoven

Een terugblik op de succesvolle Open Monumentendag en iets over belastingontwijking.

Heemkring Heel | Door Wim Coolen
21 september 2025

RABO ClubSupport

Steun ons met uw stem
Het kan nog t/m dinsdag 23 september

Een terugblik

Afgelopen weekend kon u tijdens de Open Monumentendag Landgoed Nederhoven bezoeken. Het was druk, gezellig en de weergoden waren genadig en we mochten ruim 250 bezoekers verwelkomen. Op de binnenplaats stonden oude landbouwwerktuigen en er werd gesponnen en Oud-Heeldenaar Bèr Piepers (van de Doe Het zelf) was aanwezig met een door hemzelf gerestaureerd draaiorgeltje. Er kon een blik geworpen worden in het kasteeltje en er waren verhalen.

Verderop in dit blog staat een korte foto-impressie van de dag.

Het verhaal van de gemeentegrens

Eén van die verhalen ging over de scheidingsmuur tussen de hoeve en het kasteeltje. Die was in het verleden aangewezen als gemeentegrens tussen Heel en Beegden. In het blogverhaal van twee weken geleden vertelde ik daarover. De bezoekers weten inmiddels waarom die grenslijn dwars over het landgoed loopt. Als u het verhaal gemist heeft dan moet u even doorlezen.

Belastingstelsel

Tijdens de Franse tijd (1795-1813) werd in Nederland een nieuw eerlijker belastingstelsel ingevoerd. De adel en de geestelijkheid moesten voortaan meer belasting betalen want de Fransen waren voor “vrijheid, gelijkheid en broederschap”. Om de eenvoudige burgers te ontzien werd huisraad en meubilair tot een waarde van 500 gulden vrijgesteld van belastingheffing. De luxegoederen van de rijken, zoals koetspaarden, waaiers, parasols, pruiken en dienstboden, werden echter volledig belast.

Luxebelasting

De rijke eigenaren van kasteeltje Nederhoven moesten luxebelasting betalen voor hun rij- en koetspaarden. Daarom werd een list bedacht. Toen de landmeters van het pas opgerichte kadaster de gemeentegrens kwamen vaststellen werd het kasteeltje ingedeeld bij Beegden en het koetshuis en de hoeve bij Heel. Voor de belasting werden de paarden van de pachter, en dus ook de paarden van de kasteelheer die in het koetshuis stonden, in Heel als werkpaarden aangemerkt. De kasteelheer woonde volgens de grenslijn in Beegden en hoefde daardoor over zijn paarden geen luxebelasting te betalen.

Belastingontwijking

De vreemde grenslijn op het Landgoed Nederhoven was daarmee een vorm van belastingontwijking waaraan de burgemeesters van de twee gemeenten gedienstig hun medewerking verleenden.