Heidense gebruiken

In de voorchristelijke tijd was er rond die periode al een lichtfeest, waarbij de zonnewende werd gevierd. De dagen gingen lengen; de zon kroop weer langzaam hoger aan de hemel.
Onze kerstboom kent ook al een oud-Germaanse oorsprong. De altijd groen boom was een symbool van de god Wodan. Hij zorgde ervoor dat de aarde na de winter weer opwarmde en de bomen, planten en struiken weer hun frisgroen voorjaarskleur kregen.
Veel van de “heidense” gebruiken zoals lichtfeest en de groene boom, bleven bestaan nadat het christendom zich verspreidde over Europa. De Kerk voorzag ze gewoon van een christelijk sausje.

De kerststal

Volgens bronnen was het Franciscus van Assisi die in het jaar 1223 als eerste een kribbe in zijn kerk plaatste tijdens de viering van het kerstfeest. Het gebruik verspreidde zich daarna, eerst in Italië en later via Zuid-Duitsland, naar onze streken.

De kerstboom en het kribbetje van mijn jeugd blijken achteraf niet zo’n lange traditie te hebben. In 1877 publiceerde H. Welters het boekwerk “Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg”. Hij schrijft daarin: “Ook in Limburg worden hier en daar, vooral in kloosterkerken en kapellen, smaakvolle kerstkribben opgericht. De Kerstboom is hier onbekend, behalve in eenige Duitsche families”. Daaruit kunnen we constateren dat de kerstoom met het kribbetje-in-huis, pas tijdens de hoogdagen van het “rijke Roomse Leven” (1925-1935) een plekje veroverde in de huiskamers van katholiek Limburg. Het was de tijd van de ingetogen kerstnacht met een nachtmis en een  koor dat zachtjes zong.