Achttien jaar is de gemeente geworden. Maar wat is Maasgouw?
Heemkring Heel | Door Wim Coolen
26 januari 2025
Fusies en schaalvergroting
Het aantal gemeenten in Nederland is sinds 1899 sterk afgenomen. In Limburg was die daling nog sterker dan elders. Waren er in 1899 nog 132 gemeenten, nu zijn het er nog maar 31. Ook Heel heeft in het verleden te maken gehad met gemeentelijke fusies.
Gemeente Heel en Panheel
Zo werden begin 1818 de afzonderlijke gemeenten Heel, Pol en Panheel opgeheven en samengevoegd tot één tijdelijke gemeente. Later dat jaar werden Heel en Panheel samengevoegd en Pol kwam bij Wessem.
Landjeruil
De samenvoeging van Pol bij Wessem had te maken met het feit dat Wessem twee gehuchten moest afstaan: Oler en Kelpen. Die hoorden destijds bij Wessem maar grensden niet aan die gemeente. Ze werden bij Grathem gevoegd. Omdat Heel het gehucht Pol aan Wessem kwijtraakte kreeg het als compensatie twee gehuchten die bij Wessem hoorden: Houtem en Katert.

Decentraliseren en fuseren
Na de jaren zestig ging de Rijksoverheid taken decentraliseren. Ze ging er vanuit dat kleinere gemeenten daarvoor te weinig bestuurskracht hadden. Daarom moest er gefuseerd worden.
Gemeente Heel
In Heel, Beegden en Wessem voltrok zich de eerste schaalvergroting op 1 januari 1991. De afzonderlijke dorpen met hun eigen identiteit en hun eigen geschiedenis werden samengevoegd tot een nieuwe gemeente met de naam Heel.
Maasgouw
Enkele jaren later moest er wederom gezocht worden naar nieuwe fusiepartners. Als het dan toch moest, dan voelde de gemeente Heel het meest voor samenvoeging met Leudal. Thorn had de eerste fusiedans weten te ontspringen en wilde ook nu zelfstandig blijven. Dat bleek echter geen optie.
Aan de andere kant van de Maas was Maasbracht bang om opgeslokt te worden door het grondgulzige Roermond. Maasbracht lobbyde daarom druk bij de overheid. Het resultaat was een gearrangeerd huwelijk van Maasbracht met Heel en Thorn. Op 1 januari 2007 werd Maasgouw geboren. De naam was een samenvoeging van Maas; de rivier die de verbinding vormt tussen de voormalige drie gemeenten en gouw, dat staat voor een vroegere gebiedsaanduiding.

Wat is Maasgouw?
De Maas bleek echter geen verbinder. De gemeente is al achttien jaar op zoek naar een identiteit voor Maasgouw. De dorpen van Maasgouw hechten echter aan hun eigen identiteit. Maasgouw bleef al die jaren voor hen een administratieve eenheid, geboren uit een verstandshuwelijk tussen Maasbracht, Heel en Thorn. Dat is waarom Burgemeester Schneider zich in zijn nieuwjaarstoespraak kon afvragend: “Wat is Maasgouw”?