Tijdens graafwerkzaamheden aan de Rector Driessenstraat werden fundamenten ontdekt. Er volgde een zoektocht.
Heemkring Heel | Door Wim Coolen
27 april 2025
Graven in het verleden
In het dorp wordt een nieuwe riolering aangelegd; het project heet “De Blauwe Ader”. Heemkring Heel heeft erop toegezien dat er archeologisch toezicht is, omdat de ondergrond soms informatie verborgen houdt over ons verleden.
Een ontdekking
Tijdens de graafwerkzaamheden bij de Rector Driessenstraat stootte de graafmachine op de fundering van een muurtje. Voor de aanwezige archeoloog was het al snel duidelijk dat het geen Romeinse restanten waren. De bakstenen waren kleiner dan kloostermoppen, maar veel groter dan moderne bakstenen. Er waren zwart gebakken exemplaren, poreus en aan één kant nogal krom. De stenen waren zeker geen kwaliteitsproduct. Ze waren waarschijnlijk een plaatselijk fabricaat.
Steenfabrieken
In de uiterwaarden van de Maas gebruikte men vroeger leem en klei voor het vervaardigen van stenen, tegels en dakpannen. In Beegden, Wessem en Thorn ontstonden industriële steenfabrieken met grote ringovens. Die heetten zo omdat de stenen ringvormig in de ovens werden geplaatst zodat ze goed verhit werden.
Veldoventjes
Voordat die grote steenfabrieken hun intrede deden werd er, meestal voor plaatselijk gebruik, op kleine schaal stenen gebakken. De klei of leem werd uitgestoken en daarna “gevormd” in een houten mal of met de hand. Ze werden in de zon gedroogd of gebakken in kleine veldoventjes.
Veldbrand
Er is nog een foto bewaard gebleven uit 1900 met daarop een aantal “brikkenbakkers” tijdens een rustpauze. De familie Ramakers uit Thorn produceerde destijds in de uiterwaarden van de Maas, achter kasteel Heel, de zogenaamde “veldbrand”.
De foto is genomen tijdens schafttijd. Een vrouwenfiguur met een grote metalen schenkkan bracht de arbeiders wat te drinken. Een van de knechten (links) zit op de kruiwagen met klei (?) of is het sprokkelhout voor de oven. Het paard wordt ingezet voor de steenpers waarmee de klei in de vorm gedrukt wordt.
Fundament
Oude foto’s van Sint Joseph maakten duidelijk dat het gevonden fundament een restant was van de ommuring van Villa Daelzicht, die in 1850 gebouwd was.
Rondom het 5 hectare grote landgoed werd destijds een muur gemetseld. Mogelijk zijn de stenen van de plaatselijke steenoven van de familie Ramakers gebruikt bij de bouw ervan. In de jaren nadat de broeders van de Heilige Joseph de Villa kochten, werd de muur grotendeels afgebroken. Restanten van de fundering bleven in de grond achter tot ze, bij de graafwerkzaamheden voor een nieuwe riolering, weer zichtbaar werd.
Tentoonstelling Heel 80 jaar bevrijd
Laatste kans bezichtiging
De openingstijden van de tentoonstelling:
Vrijdag 2-5 11.00 – 16.00 uur
Zaterdag 3-5 11.00 – 16.00 uur
Locatie: de voormalige DA-winkel – Dorpsstraat 44a Heel.
De toegang is gratis.