“Het kruikje rolde omlaag uit de klauwen van de graver”. Recente Romeinse vondsten en grenzeloos verkeer.
Heemkring Heel | Wim Coolen
18 mei 2025
In het dorp wordt een nieuwe riolering aangelegd; het project heet “De Blauwe Ader”. Heemkring Heel heeft erop toegezien dat er archeologisch toezicht is, omdat de ondergrond soms informatie verborgen houdt over ons verleden.
Een welvarende periode
“De graafmachine deed een grote hap in de ondergrond van de Dorpsstraat. Plotseling rolde een kruikje omlaag uit de klauwen van de graver. Bij de val werd het een klein beetje beschadigd.”
Volgens de archeoloog stamt het kruikje uit de tweede eeuw n. Chr.. Dat was een welvarende periode voor ons deel van het Romeinse Rijk. Het was de tijd dat keizer Hadrianus naar de lage landen kwam en bij Den Haag een nieuwe Romeinse stad stichtte: Forum Hadriani. Hij maakte destijds ook de oversteek naar Engeland en zag toe op de bouw van de Muur van Hadrianus, de Romeinse grens dwars door Engeland. Het Romeinse Rijk had in die tijd de grootste omvang.
Vrij verkeer
Tegenwoordig maken veel landen deel uit van de Europese Unie. Die werd opgericht om vrij verkeer van personen, goederen en diensten tussen de landen mogelijk te maken. Dat vormde een basis voor onze huidige welvaart. Ook in de Romeinse tijd kon je vrij reizen en handelen tussen alle delen van het rijk. De buitengrenzen – de zogenaamde Limes – werden wel steng bewaakt om zich te beschermen tegen invallen van “barbaren”. De Rijn vormde in ons land de buitengrens. In Engeland was dat “de muur van Hadrianus”.
Een verhaal
Ik vond een verhaal uit de welvarende periode (tweede eeuw n. Chr.), de tijd van ons kruikje, dat mooi het vrij verkeer in het Romeinse rijk illustreert.
Grenzeloos ver
Het gaat over Barates, een man die geboren was in Palmyra in het huidige Syrië. In de tweede eeuw n. Chr. werkte hij in Engeland, in de buurt van de Muur van Hadrianus. De afstand tot zijn geboorteplaats was hemelsbreed 4000 km. Het is niet bekend wat hem ertoe bracht om die afstand af te leggen. Misschien was hij handelaar of zat hij in het leger.
Grafsteen
In Engeland trouwde hij met Regina, een Britse, die waarschijnlijk zijn slavin was geweest. Zij stierf op haar dertigste en haar bedroefde man plaatste voor haar een grafsteen nabij het Romeinse fort Albeia in de buurt van het huidige South Shields. Daarop is te lezen dat Regina tot de stam van de Catuvellauni behoorde en dat ze afkomstig was uit de streek iets boven Londen.
Onder die Latijnse tekst liet Barates haar naam graveren in het Aramees, de taal van zijn thuisland. Ook liet hij de figuur van Regina afbeelden op een wijze die ook toegepast werd bij het afbeelden van vrouwen in zijn geboortestreek Palmyra in Syrië.
Het gedenkteken laat ons zien dat mensen zich in die tijd over grote afstanden grenzeloos konden verplaatsten en dat daarbij een open uitwisseling en versmelting plaatsvond van gebruiken en gewoonten. Het vormden belangrijke voorwaarden voor een welvarende periode, ook in onze streken.
Het kruikje
Voor het verhaal over ons kruikje en de andere bijzondere vondsten, moeten we nog even geduld hebben totdat de archeoloog de vondsten heeft uitgewerkt.